Banaz Ilçesi Tarihi

Banaz ve çevresinin yontma ve cilalı taş devirlerindeki yerleşim yerleri hala daha açıklıga kavuşturulamamıştır. Bakır devrinde (M.Ö.5000-3000) sadece iki yerleşim yeri tespit edilmiştir. Bunlar, Banaz Hanüstü ile Paşacık Köyü Mekcikemli Tepesidir. Etiler zamanında bu çevrede büyük şehirler kurulmuştur. Banaz, Irmez(Ayvacık Köyü) ve Kediyünü, höyükleri örnek sayılabilirMilattan önce 1200–334 tarihleri arası Anadolu’da Firigyalılar devridir. Milattan önce 1200-700 yılları arasında Anadolu Trakya’dan inen kavimlerin akınına ugradı, bunlar Frigler ve Muşkilerdir. Anadolu’yu yıkıp yakan bu kavimler, daha ziyade yerleşim yeri olarak yüksek yerleri seçtiler. Bakır ve tunç medeniyetleri daha ziyade ovalarda kuruldu. Kurulan şehir ve köyler Banaz höyügüdür. Banaz daha sonra Lidyalıların idaresine geçti. Lidyalılardan Persler yönetimi Banaz’da hüküm sürdü. Persler devrinde Ahat Köyü (Akmonia) Anadolu’nun en büyük şehirlerinden birisiydi.

Türklerin 1071 yılında Malazgirt Savaşını kazanmasından sonra Anadolu Türkleşmeye başladı. Anadolu Selçuklu Devleti, 1176 tarihinde Banaz ve yöresini hâkimiyeti altına aldı. Selçuklu Devleti’nin zayıflaması üzerine Banaz ve civarının idaresi, Germiyan Beyligine geçti. Banaz, 1302 – 1429 tarihleri arasında Germiyan beyliginin bir kazasıydı.

Banaz, Germiyan Beyliginin ortadan kaldırılmasıyla Osmanlı Devletinin idaresine geçti. Osmanlı Devleti döneminde Kütahya Sancagı’nın Uşak kazasına baglı bir nahiye olan Banaz, 1912 yılında Kütahya Valisi Gedik Ahmet Paşa tarafından köy statüsüne indirildi. Bucak merkezi Islamköy’e taşındı.

Yunanlıların 15 Mayıs 1919 tarihinde Izmir’i işgal etmesinden sonra işgal, zamanla Anadolu’ya dogru ilerledi. 25 Mart 1920 tarihinde Banaz, Yunan işgaline ugradı. Başkomutanlık Meydan Savaşı’ndan sonra Yunan kuvvetlerinin batıya dogru çekilmesiyle, 31 Agustos 1922 tarihinde Türk ordusu Banaz'a girdi. Böylece Banaz, düşman işgalinden kurtuldu.

        Cumhuriyetin ilanından sonra Uşak, Kütahya vilayetinin bir kazası olarak kaldı. 1953 yılında                Uşak’ın il olmasıyla Banaz nahiyesi, kaza haline getirildi

KAYNAK

Sadiye TUTSAK, Uşak Kazasında Mülki Taksimatın Gelişimi, E. Ü. Tarih Incelemeleri Dergisi , sayı: 9, s.309

 www.usak.gov.tr

 Cevdet TÜRKAY, Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı Imparatorlugu’nda Oymak,

Aşiret ve Cemaatler, Istanbul, Garanti Matbaası, 1979, s.751

Devamını Oku

Uşak Adının Tarihi

Uşak kelimesi; Çagatay Türkçesinde “ogul, torun”, Arapçada “âşıklar”, halk dilinde ise “esir, köle” olarak üç anlam ifade etmektedir. Uşak adının birden çok anlamı olmasına ragmen, bir yerleşim bölgesine isim olarak verilmesi arasında  bir baglantı kurmak güçtür. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde şeddeli olarak verdigi bu yer adının veriliş nedeninin şöyle açıklamaktadır: “… ve bu şehrin bag ve bahçesi çoktur. Ve ab-ı havasının letafetinden mahbub ve mahbubesine hadd-i hasır olmadıgından Uşşak’ı çoktur. Anın içün Uşşak şehri derler mahbubları uşşak perestlerdir. Hakikatülhan bu şehre bir garibüddiyar kimesne gelüp bir iki mihman olsa elbette aşık olması mukarrerdir…” şeklinde ifade etmiştir. Buradan hareketle Uşak adını Uşşak kökeninden getirmek mümkündür.Uşak adı ile ilgili bir de rivayet vardır. Bu rivayete göre şehrin güneyindeki Mende (yeni adı Kaşbelen) Köyü büyük bir kasabadır ve adı Menos’tur. Oguz Türkmenleri buralara inince Menos’u işgal etmişler ve adını Mende diye hançerelerine kolay gelecek şekilde degiştirmişlerdir. O zaman Uşak’ın oldugu yer boştur. Ve Mende Beyi’nin mandırasıdır. Mandıraya ogullarını oturtmuştur. Bey mandıraya her gidişinde ogullarını kast ederek “Ben “Uşak”a gidiyorum.” haberini bırakır. Bolca tekrarlanan bu isim buralara âlem olur kalır.Bütün bunların yanında Uşak şehrinin ismi, Cevdet TÜRKAY’ın, “Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı Imparatorlugu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatlar” isimli eserinde karşılıgını buluyor bence. Burada  Türkay Uşak (Uşaki) isminin bir cemaat adı oldugunu dile getiriyor.Tire Kazasına baglı olan bu cemaat, tabiî ki  Uşak adının verilmesinde etkili olmuştur. 

KAYNAK:65 www.usak.gov.tr . – Cumhuriyetin 75. Yılında Uşak Yıllıgı,1998, s.3

                         Sözlük, TDK, s.2039

                         Ferit DEVELLIOULU, Lügat, s. 1123

Devamını Oku